Er wordt veel onderzocht en geschreven over de gevolgen van Covid-19 voor de gewone man en vrouw, ook in wijken met sociale huurwoningen. Sociale contacten en persoonlijke omgang met elkaar staat onder druk. Daarnaast zijn ook de financiële gevolgen van deze crisis voor veel mensen enorm. Tijdelijke contracten zijn als eerste opgezegd en werknemers van bedrijven die omvallen komen op straat te staan. Een financiële buffer is er meestal niet, waardoor mensen van de ene op de andere dag te maken krijgen met acute geldnood.
Voor de Corona-tijd heeft Ellen Knippenborg gewerkt aan een project in de Spoorbuurt in Nijmegen. Hier hebben we, in opdracht van woningcorporatie Woonwaarts en samen met het buurtopbouwwerk, huis aan huis bewoners bezocht waarvan de woningen zijn verduurzaamd. Inmiddels zijn de woningen opgeknapt en is dit project afgerond.
We noemen dit project, omdat tijdens de huisgesprekken met bewoners is opgemerkt, dat in de praktijk financiële zorgen nooit alleen staan. Life-events als scheiding, ontslag, gezondheidsklachten nemen vaak een belangrijke plaats in bij het ontstaan of verergeren van een wankele financiële situatie. Het zorgt daarbij voor schaamte, mensen trekken zich terug in hun eigen huis, sociale contacten verwateren. Door de continu aanwezige stress functioneren mensen in financiële problemen tegelijkertijd minder dan zij kunnen. Bij langdurige of ernstige schulden bleken vaker psychische moeilijkheden: mensen die door hun uitzichtloze financiële situatie vereenzamen, depressieve gevoelens krijgen of erger nog, hun leven niet meer zien zitten. Dit heeft directe gevolgen voor de sociale leefbaarheid van wijken. Financiële zorgen maken dat je vooral bezig bent met overleven: hoe zorg ik dat ik vanavond te eten heb en hoe moet ik mijn huur gaan betalen, zijn de eerste zaken waar je in die situatie mee bezig bent. Er is dan geen ruimte meer om aandacht te hebben voor de buurt waarin je woont. Een wijk kan dan makkelijk veranderen van een “mini samenleving” in een “ieder-voor-zich” buurt.
Als je bedenkt dat deze crisis zoveel mensen financieel raakt, dan is het goed om juist in wijken met verschillende mensen op te trekken, samenwerking te zoeken en de mogelijkheden voor contact zo groot mogelijk te houden. De wijk en haar bewoners centraal stellen in de zoektocht naar wat nodig is om de sociale structuur te versterken. Daar heb je elkaar voor nodig: bewoners als eerste natuurlijk, maar ook bijvoorbeeld een sociaal wijk team, een buurthuis en het opbouwwerk die samen aan de slag gaan met de sociale leefbaarheid in de buurt. Daarnaast is het belangrijk om ook aandacht te hebben voor de individuele financiële vragen die er zijn bij bewoners. Iemand die helpt financiële zorgen om te zetten in een plan met perspectief. Het is bekend dat hoe eerder de financiële hulpvraag wordt opgepikt en er weer een perspectief kan worden geboden, de weg uit de psychische en financiële problemen korter is. Als hulpverlener bij financiële problemen heeft Eric Goedhart daar talloze ervaringen mee.
We hebben het pasklare antwoord niet, maar zijn overtuigd dat een combinatie van samenwerking in wijken op algemeen vlak en tegelijkertijd oog hebben voor individuele vragen, nodig is om sociale leefbaarheid op een positieve manier te beïnvloeden. Dat kan alleen door veel in de wijk aanwezig te zijn zodat mensen je gaan herkennen. Stel de wijk centraal, kijk waar kansen liggen, doe wat nodig is en verbind dat met elkaar.
Zin om hierover te sparren? Neem contact op met Ellen Knippenborg of Eric Goedhart